ÇOCUKTA FOBİ


Korku dıştan gelen tehlikelere karşı duyulan doğal bir tepkidir. Aslında kişiyi tehlikeye karşı hazır hale getiren bir çeşit uyarı olması nedeniyle gerekli ve faydalı bir düzenektir. Ancak bazen bu doğal tepki hali o kadar aşırı ve abartılı olur ki kişinin günlük yaşam düzeni ve kalitesini bozar. Artık durum basit bir korku değil fobidir.
Korku çocuklarda oldukça sık rastlanan bir tepkidir. Çevresini henüz tam tanımayan, etrafında olup bitenlerden pek haberdar olmayan bir bebeğin tanımadığı her şeyden korkması çok normaldir. Büyüdükçe çevresini ve çevresinden gelecek tepkileri daha iyi değerlendiren çocukta bu korkuların azalması beklenir. Çünkü çocuğun zihnen gelişmesi ve çevreyi tanıma olanağının artması korkulacak nesne ve durum sayısını azaltır. Ancak anne ve babaların yanlış tutumları ve adeta korkuyu çocuklarına öğretmeleri nedeniyle bu geçici korkular uzun yıllar devam edebilir. Toplumumuzda korkutma, bir çeşit eğitim ve disiplin aracı olarak kullanılmakta ve çocuğa adeta korku aşılamaktadır. YAZIYI OKUMAK İÇİN DEVAMINA TIKLAYIN


Sık görülen normal sayılabilecek korkular ve görüldüğü yaşlar
YaşKorkulan nesne yada durum
İlk 6 ayGürültü, ani hareket eden nesneler
07-12 ayYabancı kişiler
01-5 yaşYüksek ses, karanlık, hayvanlar, aileden ayrılma, rüzgar
03-5 yaşHayaletler, canavarlar
06-12 yaşHırsız, cezalandırılma, yaralanma
Çocuklarda aşırı korku oluşturan nesne ve durumlar;
  • Hayvanlar (genel olarak) kedi, köpek, yılan, böcek cinsleri
  • Kan ve yara
  • Karanlık
  • Ateş
  • Yabancı bir insan
  • Yükseklik
  • Kapalı bir mekanda bulunma (asansör gibi)
  • Şimşek, gök gürlemesi
Fobilerin neden oluştuğu konusunda değişik görüşler vardır. Bazı yazarlar fobiyi daha çok bireydeki iç çatışmaların sonucu oluşan bunaltıya karşı bir savunma olarak görmüşler bazıları ise öğrenilmiş davranış olarak ele almışlardır. Son yıllarda kalıtım ve biyokimyasal etkenlerinde fobi oluşumunda etkili olduğunu savunanlar vardır.
Çocukların yaklaşık %10’unda gençlerin ise %2-3’ünde belirgin korku reaksiyonu gözlenmektedir. Tek bir fobi genellikle erişkin dönemde ortadan kalkar. Bir kısmı ise hayat boyu sürer. Özellikle fobiye panik halinin eklendiği durumlarda ilaç tedavisinden oldukça yaralanılır. Tedavide ilaçlardan yararlanılabilir. Ancak asıl üzerinde durulan tedavi şekli davranış terapileridir.
Fobi Oluşumunda Öğrenme Ve Yetiştirme
Korku tarih boyunca bir disiplin aracı olarak kullanılmıştır. Bebeklik döneminden itibaren çocuk farklı nedenlerle korkutulur. Örneğin; Gece uyumadan çocuğa “Cadı geliyor, köpek geliyor, seni yer” gibi sözler söylenir. Anne baba için hayli zahmetsiz ve kolay görünen bu yaklaşım meyvelerini kısa süre sonra vermeye başlar. Karanlık koridorda yürüyemeyen, köpek gördüğünde avazı çıktığı kadar bağıran ya da doktora getirildiğinde ortalığı birbirine katan çocukların bu davranışları çoğunlukla bizim eserimizdir. Diğer taraftan kendisinde fobik davranışlar olan anne babalar çocukları için olumsuz birer örnektir.
Tedirgin ve vesveseli yapıları gereği aşırı koruyucu ve kollayıcı olan ailenin çocuklarında kendine güven azlığı yanında korku reaksiyonu fazlaca görülür. Fobilerin oluşumunda öğrenmenin ve yetiştirilme biçiminin önemli rolü olduğu düşünülmektedir.