Okul çağına gelmiş çocuğun öğrenme güçlüğü yaşamasının sebeplerini sizlere kısaca aktaracağım. DEVAMINA TIKLAYIN...
Disleksi; Dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme ile matematik yeteneklerinin kazanılmasında ve kullanılmasında önemli güçlüklerle kendini gösteren bir öğrenme bozukluğudur.
İlkokula başlayan disleksili çocuklarda eğitim alabilecek zihinsel gelişimleri henüz tamamlanmadıgı için okuyamazlar, yazamazlar ve matematiksel işlemleri kavramada zorluk çekerler. Ancak bu onların zeka düzeylerinde bir sorun olduğunu göstermez.
Neden olur?
Sebebi bilinmemektedir.
Nasıl tanıyacağız? Neler yapmalıyız?
- Kural ve disiplin sevmezler
- Dikkatleri dağınıktır.
- Sabit bir ortamda tutulmaları çok zordur.
- Devamlı gözlemleyebileceği bir yere oturtmalıdır
- Sevildiğini işitmek ister.
- Saf ve temizdir
- Düzgün fiziksel yapıları vardır
- Muhakeme yapamaz – değerlendiremezler.
- Çok fazla tekrar yapmak gerekir
- Akran yardımı alması çok önemlidir
- Çok antrenman/tekrar yapması gereklidir
- Mecaz anlamları anlamaz. Hep gerçek anlamlarıyla anlar.
Dikkat Eksikliği; (Tanılı/Tanısız olabilir)
- Dürtüsel hareketlilik, dikkat eksikliği
Psikososyal etkiler;
- Duygusal yoksunluk
- Farklı aile iletişimi (Geçimsiz anne – baba, parçalanmış aile)
- Ruhsal sorunlarla beraberlik (depresyon, anksiyete)
Belirtileri;
- Bebekken; huzursuz, uykusuz ve çok ağlayandır,
- Okul öncesi; aşırı ağlama, inatçılık ve saldırgan tutumlar gösterir,
- Aşırı hareketlidir,
- Enerjisi hiç bitmez,
- Çok konuşur,
- Sürekli hareket halindedir,
- Dikkati çabuk dağılır,
- Tüm uyarıcılar dikkatini dağıtabilir,
- Ayrıntıları göremez,
- Kısa süreli aktivitelerle uğraşır,
- Yönerge takip edemez,
- Dış seslerden çabuk etkilenir,
- Kendini kontrol edemez,
- Sonucunu düşünmeden hareket eder,
- Dağınık ve acelecidir,
- İstediğinin anında olmasını ister,
- Sırasını bekleyemez,
- Konu anlatılırken, ilgisiz sorular sorabilir,
- Kurallara uymaz,
- Düzensizdir,
- İşlerini sıraya koyamaz,
- Araç gereçlerini unutur, eşyalarını kaybeder,
- Eşyalarını bulamaz,
- Saldırgan davranışları olabilir. Tepkisel ve dürtüseldir,
- İzin istemeden oyuna katılabilir,
- Kavga edebilir,
- Yetişkinlere saygısız davranabilir,
- Çevresindekilere zarar verebilir,
- Heyecan arar, limitleri zorlar,
- Elinde sürekli bir şey olsun ister,
- Bazen uykuya dalar,
- Başka bir dünyada gibi davranır.
Yaşadıkları fiziksel sorunlar;
- Kas aktivasyonu zayıftır,
- İnce kaslarında koordinasyon sorunu yaşar,
- Konuşma zorluğu vardır,
- Konuşan kişinin sürekli sözünü kesebilir,
- Bellek sorunu yaşar,
- Görme alanlarını karıştırır sağ – sol , p-d-b,
- Ters yazabilir,
- Benzer sesleri karıştırabilir,
- Sözlü sınavla değerlendirilmelidir,
- Yazılı ifadeleri zayıftır,
- Sakar olabilir,
- Yazma problemi yaşayabilir,
- Güzel yazı yazmayabilir,
- İki işi aynı anda yapamaz,
- Bir önceki dersi hatırlayamaz,
- Zihinsel faaliyetler yerine, hareket halinde olmaktan hoşlanır,
- Tutarsızdır, sürprizlerle doludur,
- İletişim kurmakta sorun yaşar,
- Sürekli önde olmak istediği için problem yaşar,
Hiperaktivite;
- Tembel, çalışsa yapar. Öğretmenlerin ve ailelerin öğrenme güçlüğü yaşayanları tanımlamasıdır. Hiperaktivite tanısında; Anı değerlendirme, aile öyküsü, okul-öğretmen öyküsü, uzman incelemesi, besin geçmişi öyküsü önemlidir.
- Temel özelliği, dikkat süresinin kısalığı, engellemeye yönelik denetim eksikliği nedeniyle davranışlarda ya da bilişte ortaya çıkan ataklık ve aşırı hareketliliktir.
Neden olur?
- Hamilelikte ilaç/sigara/alkol kullanımı
- Enfeksiyon
- Yanlış beslenme, katkılı gıda kullanımı
- Yanlış ilaç kullanımı
- Annenin psikolojik zor bir dönemden geçmesi,
Doğum Sonrası
- Ateşli hastalıklar
- Başa darbe
- Kalıtsal, genetik özellikler hiperaktiviteye sebep olur.
Nasıl tanıyacağız?
Genel olarak;
- Davranışları keyfi ve amaçsızdır,
- Kontrolsüz hareketlilik gösterir,
- Ortamın sınırlı olması, dikkat gerektiren aktivitelerde hareketliliği ve kontrolsüzlüğü artar,
- Aşırı hareketli çocuklar heyecan verici ortamlarda sakinleşirken, normal ortam ve aktivitelerde hareketlilikleri artar.
- Çocukluk döneminde; Kaygı, duygu durum bozukluğu, öğrenim – algı konularında davranış bozukluğu yaşarlar.
- Akademik becerisi bozuktur
- Dil problemi yaşar
- Sosyal – duygusal davranış sorunları yaşar
- Görsel-işitsel algı sorunu yaşar
- Motor koordinasyon sorunları yaşar
- Dokunsal algı sorunu yaşar
- Dikkat sorunu yaşar
- Zaman sorunu yaşar
- Organizasyon sorunu yaşar
- Oryantasyon sorunu yaşar
- Okuması yavaş ve hatalıdır
- b-d p-q farkını anlayamaz, karıştırır
- Hece atlayabilir, hece ekleyebilir
- Ayna – anya okuma da tersten algılar
- Yazma; yanlış yazar
- Matematik; ters algıladığı için yanlış sonuç verir
- Dil; Yanlış ifade eder, kavramları ayırt edemez dün-bugün-yarın cümlesine ortadan başlayabilir
- Ataktırlar
- Ani tepki verirler
- Öfkelenirler, inatlaşırlar
- Anlaşılmazlar – pek arkadaşları olamaz
- Dikkatleri dağınıktır, konsantre olmakta zorlanır
Neler yapmalıyız?
Aileler;
- Suçluluk hissedebilir
- Kızgınlık hissedebilir
- Komşu ne düşünür der ve komşunun çocuğuyla karşılaştırabilir
- Kaynağı başkasında arar
- Öğretmen değişikliği ister
- Okul değişikliği ister
- Aile sorunu kabul etmeli, uzman desteği almalı ve mutlaka durumdan okulu haberdar etmelidir. Uzman önerileri doğrultusunda hareket edilmelidir. İlaç tedavisi uygulanıyorsa, ilaçlar belirlendiği şekilde ve düzenli olarak verilmelidir.
- Sabırlı olunmalıdır
- Çocuğun olumlu benlik algısını geliştirmelidir.
- Birebir ilgilenmelidir
- Devamlı gözlemleyebileceği bir yere oturtmalıdır
- Başarılı olacağı görevler verilmelidir
- Başaramadıkları alanlar konusunda ısrarcı olunmamalıdır
- Olumlu davranışları pekiştirmelidir
- Sorunun zeka ile ilgili olmadığı unutulmamalıdır.
- Aşırı korunmaya ya da desteklenmeye ihtiyacının olmadığı, disipline gereksinimleri olduğu hatırlanmalıdır.
- Yapısal bir aksaklık olduğu için, ebeveynin suçluluk ve yetersizlik duymaması gereklidir.
- Hareketlilik mutlaka kontrol edilmelidir
- Sürekli hatırlatma yapmanız gerekir
- Karşılaştırma yapılmamalı, grup aktivitelerine yönlendirilmelidir
- Fiziksel olmayan cezalar verilmelidir
- Resim eşleme, bulmaca, farkı bul… gibi oyunlar, çocukla birlikte yapılmalıdır
- Aile çocuğa özel vakit ayırmalı ve yanında tartışmaktan kaçınmalıdır
- Çocuğun durumunu, mazeret olarak kullanmasına izin verilmemelidir.
- Göz teması çok önemlidir
- Sorumluluk alacağı görevler verilmeli, yapabileceğinin en iyisi istenmelidir
- Kendi eşyalarına ve başkalarının eşyalarına saygılı olması gerektiği öğretilmelidir
- Devamlı eleştirmek, kendilerinin başarısız ve değersiz olduğu duygusuna sebep olur… Özgüven gelişimine mutlaka destek olmanız gerekmektedir.
- Çocuğun etiketlenmesine izin verilmemelidir.
- Tüm duygularına hitap edecek aktivitelere öncelik verilmelidir.
- Teneffüs ve dinlenmeye ihtiyaç duyar, ceza olarak uygulanmamalıdır
- Ders çalışırken; İlgi duyacağı konularda metin seçilmelidir. Metinler kısa ve anlaşılır olmalıdır. Okurken parmak veya cetvelle takip etmesine izin verilmelidir. 2-3 bazen 5-10 dakikalık devrelerde, tekrar yapılmalıdır
- Yazarken; Kısa çalışma metinleri yazdırılmalıdır. Çok düzgün yazması beklenmemelidir.
Ergenlik döneminde;
- Kendisini kontrol edebilmeyi öğrenirler.
- Enerjik, sıcakkanlı – cana yakın, üretken, iyi espri yeteneği olan, hoşgörülü, gözü kara – risk alabilen bireyler olurlar.
Yetişkinlikte;
- Kişilik bozukluğu gösterebilir, alkolizm ve madde bağımlısı olabilirler.
