FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ IŞIK KONU ÖZETİ



·         Cisimleri görebilmemiz için ışığa ihtiyacımız vardır. Işıksız bir ortamda çevremizdeki varlıkları göremeyiz.

·         Bir duvarın arkasındaki cismi göremeyiz fakat camın arkasındaki cismi görebiliriz.Bunun sebebi duvarın opak bir madde olmasıdır. Duvar ışığı karşı tarafa geçirmediği için arkasındaki cismi göremeyiz. Faka cam saydam bir madde olduğu için ışığı arkasına geçirir ve böylece cisimleri görmemizi sağlar.

IŞIK KAYNAKLARI

** Ampul, floresan, lamba, el feneri, mum, araba farları, gaz lambası gibi ışık kaynakları insanlar tarafından yapılır. Bunlara YAPAY IŞIK KAYNAKLARI denir.

** Güneş, yıldızlar, ateş böcekleri gibi ışık kaynakları ise
DOĞAL IŞIK KAYNAKLARIDIR. Çünkü bunlar insanlar tarafından yapılmamıştır.

** Ay da etrafa ışık yayar, ancak Ay bir ışık kaynağı değildir. Çünkü Ay Güneş’ten aldığı ışığı bir ayna gibi bizlere yansıtır.
     Ay gibi bazı cisimlerde ortamda bulunan ışık kaynaklarından aldıkları ışığı bizlere yansıtırlar. Örneğin; ayna, çelik tencere ve çaydanlık, metal kaşıklar vb.

** Işık kaynakları aynı zamanda etraflarına ısı da yayarlar. Örneğin; Güneş en büyük ışık kaynağımızdır. Güneş bir taraftan Dünya’yı aydınlatır, bir taraftan da ısıtır.

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE AYDINLATMA TEKNOLOJİLERİ

** Çok eskiden insanlar için en önemli ışık kaynağı Güneş ve ateş olmuştur. Yapay ışık kaynakları çok sonraları ortaya çıkmıştır.

     Şimdi kısaca ışığın tarihçesine bir bakalım;

  1. İlk önce insanlar meşale yapmayı öğrendi.
  2. Sonra kandiller ve yağ lambaları kullanılmaya başlandı.
  3. İngiltere ve Almanya’da gaz lambaları kullanılmaya başlandı.
  4. Yağ lambalarında balina yağı kullanılmaya başlandı.
  5. Mum ve petrol ürünleri ışık kaynağı olarak geceleri kullanılmaya başlandı.
  6. Edison ampulü icat etti. Bu ampul birkaç saat yanabiliyordu.
  7. Florasan ampuller keşfedildi. Bu ampuller hem daha az enerji harcıyor hem de daha fazla ışık verebiliyordu.
  8. Normal ampullerden daha fazla ışık verip daha az enerji harcayan halojen lambalar icat edildi.
 AYDINLATMA TEKNOLOJİSİNİN HAYATIMIZA ETKİSİ

    Aydınlatmanın hayatımızda ki yerini anlamak için bir an aydınlatma araçlarının olmadığını düşünelim. İş merkezlerinde, fabrikalarda, hastanelerde, evlerde, okullarda faaliyetler devam edebilir miydi ? Elbetteki hayır. Demek ki aydınlatma teknolojilerinin hayatımızdaki önemi çok büyük.

     Etrafın aydınlatılmasında bazı konulara dikkat etmek gerekir. Örneğin;

·         Işık gözümüze doğrudan gelmemelidir. Aksi halde gözümüze zarar verebilir. Ders çalışırken ışığın sol taraftan gelmesine dikkat etmeliyiz. Ayrıca ışığın şiddeti norma olmalıdır.
·         Ortamları aydınlatırken gereğinden fazla ampul kullanılması hem göz sağlığımızı bozar hem de enerji israfına sebep olur.
·         Evimizde tasarruflu olan ampulleri tercih etmeliyiz.
·         Kullanmadığımız ışık kaynaklarını söndürmeliyiz. Böylece hem aile bütçemize hem de ülke ekonomisine katkıda bulunmuş oluruz.


IŞIK ÇEVREYİ KİRLETİR Mİ ?

      Büyük alış veriş merkezleri, mağazalar, eğlence yerleri vb. dikkat çekmek için gereğinden fazla ışık kullanırlar. Işığın gereğinden fazla ve yanlış kullanımına IŞIK KİRLİLİĞİ adı verilir.

      Işık kirliliği doğal hayatı olumsuz etkiler . Öreğin; şehir ışıkları gökyüzünün özellikle yıldızların ve gezegenlerin görünmesini engeller. Bu da gök cisimlerinin incelenmesini zorlaştırır.

      Işık kirliliği aynı zamanda enerji israfına de sebep olur. Üretilmesi çok zahmetli ve pahalı olan elektrik enerjisi boşuna kullanılmış olur.
  
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ ?
Işık bir saniyede 300 milyon metre yol alır.
Dünya’nın en parlak yapay ışık kaynağı 1987 yılında lazer kullanılarak yapıldı. Yapılan bu ışık kaynağı Güneş’ten birkaç milyon kez   daha parlaktı.
Dünya’nın en uzun süre yanan ampulü                
California’ da  bulunmaktadır. Bu ampul 1901 ‘den bu yana yanmaktadır.
Dünya’mızın ışık kaynağı olan Güneş’in yaklaşık 7 milyar yıl ömrü vardır.