ÜRETİMDEN TÜKETİME

İstek ve İhtiyaçlar

İnsan yaşamı için gerekli olan ve yokluğunda sıkıntı çekilen koşul ya da maddelere ihtiyaç denir.

Yaşamak için zorunlu olan beslenme, barınma, giyinme, eğitim ihtiyaçlarımız vardır. Bunlara temel ihtiyaç denir. Temel ihtiyaçlar karşılanmadığında bizde eksiklik, yetersizlik duygusu ve dengesizlik yaratır. Temel ihtiyaçlar açısından tüm canlılar benzerlik gösterir.

İnsanlar açısından temel ihtiyaçların yanı sıra sosyal ihtiyaçlar da vardır. Sinemaya, konsere gitmek, kitap okumak sosyal ihtiyaçlarımızdandır. Bunlar, sosyal ve kültürel ilişkilerimizi düzenleyen, daha mutlu olmamızı sağlayan ihtiyaçlardır. DEVAMI AŞAĞIDA

Belirli bir ihtiyacı karşılayacağı düşünülen nesne veya duruma karşı duyulan özlem ve arzuya istek denir.

İsteklerimiz, ihtiyaçlarımız gibi bizi harekete geçiren bir güçtür, isteklerimizi karşılamak için çaba harcarız. İstekler, ihtiyaçlar gibi yaşamsal olmayabilir. Bu durumda önce ihtiyaçlar karşılanmalıdır.

Kaynak ve İhtiyaçlar

İnsanlar yaşamları boyunca istek ve ihtiyaçlarını karşılamak durumundadırlar. Bunun için de kaynağa gereksinim duyarlar. Para kazanmak için çalışırlar, kazandıkları para ile istek ve ihtiyaçlarını karşılarlar.

Para, sınırlı bir kaynaktır. Bu yüzden özenli kullanılmalıdır. Para harcarken planlı davranılmalı, ihtiyaçlara öncelik verilmelidir.

İnsanlar paralarını planlı harcamak için bütçe hazırlar. Belirli bir süre için tasarlanan gelir ve giderlerin tümüne bütçe denir.

Kazandığımız, harcadığımız ve birikim yapmayı düşündüğümüz paranın nasıl değerlendirileceği ile ilgili planlamaları bütçe ile yaparız.

Aile bireyleri, ay başı gelmeden önce ellerine ne kadar para geçeceğini ve bu paranın ne kadarının faturalara, ne kadarının mutfak ve giyim harcamalarına gideceğini planlayarak aylık bütçe yaparlar.

Biz de kendi ihtiyaçlarımızla kendi bütçemizi yapabiliriz.

Bunları Biliyor musunuz?

•              Para icat edilmeden önce, deniz kabuğundan kıymetli metaller kadar çeşitli mallar
değişim aracı olarak kullanılmıştır.

•              Tarihî kayıtlara göre MÖ 118 yılında Çinliler deri para kullanmışlardır. ilk kâğıt para
ise MS 806 yılında yine Çin'de ortaya çıkmıştır.

Bilinçli Tüketici

İstek ve ihtiyaçlarımızı karşılamak için alışveriş yaparız. Alışveriş yapmadan önce alışveriş listesi hazırlamak bizlere yarar sağlar.

Alışveriş yaparken satın alacağımız malların kaliteli olmasına özen göstermeli, fiyatları bütçeye uygun olan ürünler satın alınmalıdır.

Gıda maddeleri satın alırken üretim ya da son kullanma tarihine dikkat edilmelidir. Kullanım zamanı geçmiş ürünler satın alınmamalıdır. Üretim tarihi, bir ürünün üretildiği tarihtir. Son kullanma tarihi ise bir ürünün tüketilebileceği son tarihtir.

Satın alacağımız ürünlerin üzerinde TSE damgası olup olmadığına bakılmalıdır. TSE damgalı ürünler alınmalıdır. Çünkü TSE damgası ürünlerin belli standartlara ve kaliteye göre üretildiğini belirtir.

Buzdolabı, televizyon gibi dayanıklı tüketim mallarını satın alırken "garanti belgesi" olmasına dikkat edilmelidir. Garanti belgesi, dayanıklı tüketim mallarının belirlenen süre içinde bozulması durumunda ücretsiz tamir edileceğini garanti eden belgedir.

Tüketici Haklarımız

Alışverişlerde satın aldığımız ürün bozuk, arızalı ya da kalitesiz çıkmışsa öncelikle ürünü satın aldığımız firma ile görüşmeliyiz. Ürünle ilgili problemin çözümlenmesini sağlamalıyız. Sonuç alamadığımızda çeşitli kurum ve derneklere başvurarak hakkımızı aramalıyız. Gerektiğinde yasal yollara başvurmalıyız. Başvurabileceğimiz yerlerden bazıları şunlardır: Sanayi Bakanlığı, Ticaret Odaları, Tüketici Rekabetinin Korunması Genel Müdürlüğü, Belediyeler, TÜKODER (Tüketiciyi Koruma Derneği).

Tüketici olarak bazı haklarımız vardır. Bunlardan bazıları:

•              Tüketici, malın teslim tarihinden itibaren otuz gün içerisinde maldaki kusuru satıcıya bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda malı değiştirme, ücretsiz olarak onarım isteme hakkına sahiptir.

•              Ürünlerde fiyat etiketinin ya da fiyat listesinin bulunması zorunludur. Etiket ya da fiyat listesinde belirlenen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat üzerinden satış yapılır.

Bezelyenin Öyküsü

Kullandığımız ürünler, çeşitli aşamalardan sonra elimize geçer. Örneğin, hepimizin severek yediği bezelye, birçok aşamadan sonra mutfaklara gelir.

Öncelikle bezelye tohumları tarlaya atılır. Yeterli ısı, ışık, su ve besinle bezelye taneleri oluşur. Bezelyeler toplanarak fabrikaya götürülür. Fabrikada çeşitli işlemlerden sonra konserve hâline gelir. Konserveler araçlarla fabrikadan satış yerlerine taşınır. Konserveler satış yerlerinde tüketiciye sunulur. Tüketiciler konserveleri satın alarak tüketir. Buna üretim, dağıtım, tüketim zinciri denir.

Böylece ham madde, ürüne dönüşmüş olur.

İhtiyaçlar ve Meslekler

Toplu olarak yaşamanın gereği olarak insanların ihtiyaçları ortaya çıkar. Eğitim, sağlık, ulaşım bu ihtiyaçlardandır. Bu ihtiyaçlar, çeşitli mesleklerin doğmasına neden olmuştur. Her mesleğin yaşantımızda önemli bir yeri vardır. Bu mesleklerden bazılarını tanıyalım:

Doktor: Hastaları muayene eder, gerekli müdahale ve tedaviyi yapar.

Şoför: Kara taşıtlarını kullanarak ulaşım sektöründe hizmet verir.

Marangoz: Ağaç ham maddesinden eşyalar yapar.

Mimar: Binaların planını çizer, inşaat çalışmalarını denetler ve yönetir.

Öğretmen: Çocuklara bilgi ve beceriler kazandırır, onları belli bir program çerçevesinde hayata hazırlar.