1. Ağzımızda yemek varken konuşmamalıyız.
2. Yemeğimizi çatal, kaşık, bıçak kullanarak yemeliyiz.
3.Kendi tabağımızdan yemek yemeliyiz.
4. Kendi bardağımızdan su içmeliyiz.
5.Yemek yerken peçete kullanmalıyız.
6.Yemek yiyecek olanlarla sofraya birlikte oturulmalı.
7. Yemeğe herkesle birlikte başlanmalı.
8.Tabağa yiyeceğimiz kadar yemek almalı.
9. Yemek yerken ağız şapırdatılmamalı.
Yemek yerken uymaya özen gösterdiğim görgü kurallarının nedeni temizlik, sağlık ve başkalarına duyduğum saygıdan kaynaklanmaktadır.
Yemekler sırasında öksürebilir ya da hapşırabiliriz. Bu sırada ağzımızdaki yiyecekler çevreye sıçrayabilir. Bu durumlarda ağzımızı kapatmak için peçete kullanmalıyız.
Birlikte yemek yediğimiz kişi hasta olabilir. Tabak, bardak, çatal,kaşık gibi eşyaları kimseyle ortak kullanmamalıyız. Aksi halde o kişinin hasta olmasına neden olan mikroplar bize geçer.
Yemek Yeme Kuralları
1.Ekmek koparmak istediğinizde çatal ve bıçağı tabağın ön kenar ortasında birleşik yada (A) harfi şeklinde koyulur, bu yemek devam ediyor anlamındadır.
2.Yemeğin bittiğini belirtmek için, çatalın uçları tabağa dönük olarak solda, bıçakta sağda olarak tabağın ortasına koyulur. Yada yine çatal solda bıçak sağda olarak yan yana tabağın ortasına sapları sağa hafif meyilli olarak koyulur.
3.Kaşık ve bıçak daima sağ elle tutulur. Sadece makarna yerken kaşık sol ele geçer.
4.Bıçaksız yenecek bir yemekte çatal sağ elle tutulur.
5.Yemek esnasında, içki içmek, ekmek almak yada sohbet için ara verildiğinde çatal ve bıçak tabağa köprü gibi dayanmamalıdır.
6.Peçetenin tamamı açılmaz, kalça hizasından dizlere koyulur. Peçetenin boyuna asılması yada tabağın altından sarkıtılması doğru değildir.
7.Yemek esnasında bir aksilik olursa ev sahibinin emekleri ve uğraşı göz önünde bulundurularak, huzursuz etmemek için kimseye farkettirmeden halledilmelidir.
8.Eskiden olduğu gibi yemeğin bir kısmının tabakta bırakılması artık geçersizdir.
9.Yiyebileceğiniz kadar yemek alın. Hastalık yada alerji haricinde ev hanımın emeklerine hürmeten her yemekten az da olsa tatmak gereklidir.
10.Sofrada beğendiğiniz bir yemekten arttığınıza eminseniz ikinci kez isteyebilirsiniz, ancak emin değilseniz istemeyin yoksa evin hanımını zor durumda bırakırsınız.
11.Masada kılçıklar ve kemikler için bir tabak bulunmuyorsa tabağın kenarında bırakılırlar.
12.Ekmekler elle yenilirken, sandviçler çatal ve bıçakla yenir.
13.Kanepeler ve küçük sıcak mezeler elle yada üzerine kürdan batırılmışsa kürdanla yenir.
14.Tereyağı, reçel, bal gibi şeyler kaplara konmuş olarak servis edildiğinde tabağınıza yiyeceğiniz kadar alın ve lokmalara koparılmış ekmek yada tostun üzerine sürerek yenir.
15.Rafadan yumurtaları ucundan kırıp, çay kaşığı ile yenir.
16.İri sosisler çatal ve bıçak ile kabuğu soyulduktan sonra yenir.
17.İstridye özel çatal üzerine limon sıkılarak yenir.
18.Kuşkonmaz resmi davetlerde küçük peçetelerle kalın tarafından tutularak dibine yaklaşık 4 cm mesafeye kadar yenir.
19.Alafranga haşlanmış enginar yaprakları bire birer koparılıp sosa batırılarak yenir.
20.Yeşil salata bıçak kullanılmadan çatalla yenir. Sadece dilimleri büyükse bıçak kullanılır.
21.Spagetti cinsi makarnalar çatalla yada kaşığın içinde çatala sarılarak yenir.
22.Pilav çatalla yenir.
23.Çay, kahve, kakao vs. içildiğinde kaşık fincanda değil tabakta bırakılmalıdır.
24.Elma armut vb. meyveler bıçakla dörde bölündükten sonra çatala batırıp bıçakla soyularak yenir. evli çiftler arasında bu meyveler yarı yarıya paylaşılır.
25.Çilek saplı verilirse elle, sapsız krem şanti ile verilirse kaşıkla yenir.
26.Et suyu fincanla verilse bile kaşıkla içilir.
27.Evin hanımı yemeğe başlamadan, yemeklerin tadına bile bakılmaz.
28.Çatal-bıçak eksikse veya yere düşmüşse evin hanımından sessizce istenir.
29.Evin hanımı sofradan kalktığında yemek bitmiş demektir. Peçete toplanıp tabağın kenarına konur ve masadan kalkılır.
30.Onur konuğu davetten ilk ayrılacak kişidir. Yemek sırasında ev sahibinin sağında oturmuşsanız onur konuğu sizsiniz demektir.
31.Davet edildiğiniz yemeğe yemekle karşılık vermeyecekseniz, çiçek veya çikolata vb. hediye göndermeniz yada götürmeniz gereklidir. Davetli bekar bir erkekse bu hediyelere mecburdur ancak bekar bir bayansa mecbur değildir.
32.Yemeğin ertesi günü ev sahibine teşekkür için telefon açılmalıdır.
Görgü kuralları ya da eski tabiriyle “adab-ı muaşeret” özellikle yemek sofrasında dikkat edilen incelikleri ifade eder. Sofra adabı olarak da bilinen bu incelikler öncelikle çatal, kaşık, bıçak gibi sofra takımlarının kullanımı ile ilgilidir. Örneğin bıçak kullanırken çatal sol, bıçak sağ elle tutularak kesme işi yapılır. Masada çatal sola, kaşık ve bıçak sağa yerleştirilir. Bıçak, kaşık ile tabak arasına konur. Bıçak sağ elle tutulur ve işaret parmağı bıçağın keskin olmayan tarafına dayatılıp kesme işi yapılır. Bıçağı kullandıktan sonra masaya bırakmamalı, tabağın üst yarısına, size doğru yanlamasına ve keskin tarafı içe gelecek şekilde koymalıdır.
Çatal ise kullanıldıktan sonra tabağın üzerine, bıçağa paralel ve soluna, çatalın sapı sağda ve ağzı yukarı doğru ya da bıçağı dik olarak konur.
Kaşık, bıçak gibi kullanılır. Esasen kahvaltı hariç, kaşık sofrada sadece yemeğin başlangıcında çorba için gereklidir. Görgülü bir ev sahibi özel yemeklerde veya aile arasındaki yemeklerde kaşığı bıçağın sağına yerleştirir.
Yukarıdakilerden başka masa düzeninde salata veya tatlı için çatal balık çatalı, tatlı kaşığı, buzlu içecek kaşığı, çorba ve çay kaşığı kullanılabilir.
Salata ve çere çatalı normal yemek ,çatalından kısa olup her iki işte de kullanılabilir. Salata yemekle beraber verilecekse çatal, yemek tabağının sol, yemek çatalının iç tarafına konur. Özel yemeklerde salata çatalı yemek çatalının dış tarafına konabilir.
Balık çatalı diğerlerine oranla daha kısa ve düz olup kaşığın sağ tarafına yerleştirillr.
Tatlı kaşığı, tatlı tabağı içerisine konur. Fakat daha önceden de masadaki yerine konabilir.
Çorba kaşıkları çorba tabaklarının sağ tarafında olup diğerlerine oranla en uzun saplı olanıdır.
Büyük servis çatal ve kaşıkları, servis masalarında servis edilecek yemek tabaklarında bulunur. Tabağınıza servisi kendiniz bunlarla yapmalısınız.
En resmi masalarda bile üçten fazla çatal ve gene üçten fazla bıçak bulundurulmaz. Ancak gerektikçe kullanılacağı yiyeceklerle beraber servis yapılır.
Özellikle öğle veya akşam yemeklerinde, bütün konuklar için masaya önceden yerleştirilmiş bir servis tabağı bulunur. Bu tabak öteki tabaklara göre daha büyükçe olup, sonradan servis edilen tabaklar bunun üzerine konurlar.
Salata tabakları daha çok düz ve yuvarlak olurlar. özel yemeklerde yemek, salata ile aynı tabakta servis edilebilir.
Çorba, tatlı ve meyve tabakları, daima bir başka tabağın içinde servis edilir.
Sürahi, bıçakların üst tarafına konur ve su bardakları, konuklar yerlerini almadan doldurulur.
Şarap bardakları sürahinin sağına ve masanın kenarına yakın yerleştirilir.
Peçeteler resmi olmayan yemeklerde çatalların soluna, resmi yemeklerde servis tabağının içine konur. Masaya oturunca ev sahibi, peçeteyi alır almaz siz de onu takip etmeli ve peçeteyi sağ üst köşesinden tutarak açıp dizlerinize yerleştirmelisiniz. Peçeteler kullanıldıktan sonra resmi yemeklerde tabağın sağına bırakılabilir. Özel yemeklerde kağıt peçete konmuşsa, bunlar tabağın sağına bırakılır. Kağıt peçeteleri elinizde buruşturup topaç haline getirmek ayıptır. Resmi yemeklerde sofraya oturduktan sonra tabağa el sürmek veya hele garsonun işini kolaylaştırmak için ona uzatmak görgüsüzlüktür. Konuk hizmet etmez. Konuklara hizmet edilir ve esasen bu maksatla davet edilmişlerdir.
Yemekten sonra peçetelerin katlanması, ev sahibınden bir davet daha istediğiniz anlamına geldiğinden uygun değildir. Yemek esnasında masadan kalkmak gerekirse, peçete sandalye üzerine veya masanın size ait boş yerine bırakılabilir. Peçeteye ağzını, etrafa göstermeden silmeli ve peçetenın yağlanan veya kirlenen kısımlarını diğer konuklardan gizlerneye çalışmalıdır.