MADDEYİ TANIYALIM ÜNİTESİ ÇALIŞMA SORULARI

KURS ÖZETİ
1. Madde nedir, saydam- opak , parlak- mat, pürüzlü-pürüzsüz, esnek-berk maddelere örnekler veriniz.     İşinde bulunduğumuz evrende hacmi ve kütlesi bulunan her varlığa madde denir. Saydam maddeler: Cam, çay bardağı, gözlük camı, otomobil camı, bazı ince poşetler, su, hava . . . Yarı saydam maddeler: Tül perde, buzlu cam, defter yaprağı. . .  Opak maddeler: Tahta, demir, kitap, duvar, çelik tencere, beton, metal levha. . . Parlak maddeler: Çelik tencere, gümüş kaşık, altın bilezik, ayna, trafik levhası, Mat maddeler: Halı, silgi, kumaş, koltuk, toprak, tuğla, ağaç, süet ayakkabı. . Pürüzlü maddeler: Ağaç kabuğu, portakal, tuğla, asfalt, zımpara. .             Pürüzsüz maddeler: Pencere camı, bıçak, buzdolabı, cilalı masa, seramik. . .   Esnek maddeler: Bulaşık süngeri, paket lastiği, yay.       Berk maddeler: Kurşun kalem, tahta cetvel, bakır tel, teneke, mermer vazo, cam sürahi. . . 
                                                                                                  
 2)Cisim, malzeme, alet, eşya nedir?   Maddenin biçimlendirilmiş şekline cisim denir. Bardak, silgi, kalem, kitap, bıçak, oyuncak, masa, ampul çeşitli maddelerden yapılmış cisimlerdir.   Bir ya da birkaç tanesini bir araya getirdiğimiz ve bir tüketim maddesine dönüştürdüğümüz maddelere malzeme denir. Un, tuz, su, maya gibi maddeler ekmeği oluşturan; kereste, çivi, tutkal gibi maddeler masayı oluşturan; çimento, kum, su gibi maddeler betonu oluşturan malzemelerdir. Maddeleri şekillendirmek, bir el işini ya da onarımı gerçekleştirmek için özel olarak yapılmış cisimlere alet denir. Örnek: Makas, çekiç, testere, tornavida, keser, pense. İnsanların hayatını kolaylaştırdığı için okul, ev, iş yeri , ve yanlarında bulundurdukları nesnelere eşya denir. Örnek: Koltuk ,  halı, sandalye, çanta, kalem, silgi, ayakkabı, gömlek, buzdolabı, ayakkabı, televizyon .                                                              
3)Maddeyi niteleyen özellikler nelerdir?
1. Saydamlık ve Opaklık                         2. Parlaklık ve Matlık
3. Sertlik ve Yumuşaklık                        4. Esnek ve Berk
5. Sağlamlık ve Kırılganlık                    6. Suyu çekenler ve Suyu çekmeyenler
7. Suda  batma  ve  Suda  yüzme           8. Mıknatısla çekilme özelliği
9.Renk ve Koku                                       10.Pürüzlü ve Pürüzsüz
4) Katı, sıvı ve gaz maddelerin özellikleri nelerdir?                         
 Katı Maddelerin Özellikleri:
 1-Belli bir şekli vardır.                               2-Belli bir hacmi ve kütlesi vardır.                               3-Sıkıştırılamazlar.
4-Küçük taneli katılar hariç akışkan değillerdir.                               5-Maddenin en düzenli halidir.
Sıvı Maddelerin Özellikleri:    1-Akışkandırlar.     2-Sıkıştırılamazlar.      3-Konuldukları kabın şeklini alırlar.
                                            4-Belli bir hacmi vardır.       5-Belli bir şekilleri yoktur.
Gaz Maddelerin Özellikleri: 
 1-Akışkandırlar.  2-Sıkıştırılabilirler.      3-Belli bir hacmi yoktur.            4-Konuldukları kabın şeklini alırlar.
 5-Yayılırlar.        6-Görünmezler           7-Maddenin en düzensiz halidir.  
                                         
5) Doğal madde, yapay madde ve işlenmiş madde nedir?     Çeşitli ürünleri elde ederken ham madde olarak kullanılan, doğada insan eli değmeden oluşan maddelere doğal madde denir. Örnek: Toprak,  ağaç, su, maden hava. . .  Doğal maddelerin insanlar tarafından işlenmesiyle elde eden maddelere işlenmiş madde denir. Örnek: Petrolün işlenmesiyle; gaz yağı, benzin, petrol gazı, zift, kauçuk, mazot, asfalt, plastik, naylon, kozmetik ürünler, mum gibi maddeler elde edilir. İspirto  ise şekerin işlenmesiyle elde edilir. Tüketimin artması nedeniyle doğal maddelerin yetmediği durumlarda doğal madde yerine kullanılan ama insan eliyle yapılmış maddelere yapay madde denir. Örnek: Kauçuk, naylon, plastik, teflon, sunta vb.   
                                                         
6) Sıcak ve soğuk maddelerin birbirine teması sonucu sıcaklık değişir mi? Sıcak ve soğuk maddeler birbirlerine temas ettiklerinde aralarında ısı alış verişi gerçekleşir. Bu alış veriş şu şekilde olur: Soğuk olan madde ısı alır, sıcak olan madde ısı verir.

7) Katı ve sıvı maddelerin hacimlerini nasıl ölçeriz? Süt ,  zeytinyağı, alkol, su, benzin gibi sıvı  maddelerin hacmini ölçmek için dereceli silindir veya litre kabı kullanılır. Sıvıların hacim ölçüsü birimi litredir. Litre = L sembolüyle gösterilir ve 1 litre = 1000 mililitre. Sıvı maddeleri dereceli silindirde ölçmek için sıvı madde, dereceli silindire konulur. Dereceli silindirin üzerinde eşit aralıklarla çizilmiş ölçüler vardır. Sıvının dereceli silindirdeki seviyesi onun hacmini belirler. Marketten aldığımız sıvı maddelerin üzerinde, o maddenin hacmini gösteren değerler vardır. Katı maddelerin hacmini dereceli silindirde doğrudan ölçmemiz mümkün değildir., çünkü, katı maddeler bulundukları tamamen dolduramaz ve kabın şeklini almaz. Bu yüzden katı maddelerin hacmini ölçmek için sıvı maddelerden yararlanılır. Hacmi bilinmeyen bir taşın hacmini bulmak için dereceli silindirin içine belli bir miktarda sıvı konulur ve sıvının hacmi ölçülür. Sonra taş dereceli silindirin içindeki sıvıya atılır ve yükselen sıvı seviyesi okunur. Son ölçüm değerinden ilk ölçüm değeri çıkarıldığında taşın hacmi bulunur. Hacmi bilinmeyen katı maddelerin hacmini bulmak için sıvı taşırma yöntemi de kullanılabilir. Ağzına kadar dolu bir kaba atılan taşın taşırdığı sıvı miktarı bize taşın hacmini verir.      
                                                           
8) Maddelerin sıcaklığı nasıl ölçülür?                                                                             
Havanın, vücudumuzun ya da ortamın sıcaklığını ölçmek için termometre denilen araç kullanılır. Sıcaklık derece selsiyus cinsinden ifade edilir ve “ºC”(Santigrat derece) şeklinde gösterilir.  
                                                     
9) Erime, donma, bozunma nedir?                                               
 Sıvı maddelerin ısı vererek katı hale geçmesine donma, katı haldeki bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime, ısının bazı maddelerin yapısında, renginde kokusunda değişiklik meydana getirmesine bozunma denir. Örneğin; toz şeker ısıtılırsa, siyahlaşır ve şeker olma özelliğini yitirir. Yakılan kömür kül haline gelir, kül tekrar yakılmaz.    
                                                                                       
10) Saf madde ,karışım, çözünme ve  çözelti nedir?                                          

 İçinde kendinden başka madde bulunmayan maddelere saf(arı) madde denir. Örneğin; Su, kömür, ham petrol, şeker ,tuz, un. . .                                                                                                                                     Birden fazla saf maddenin bir araya gelmesiyle oluşan maddelere karışım denir. Örneğin; Süt, kola, ayran, gazoz, ekmek, kek, toprak, hava, cam, çimento, porselen, sıva harcı ,klorlu içme suyu. . .Bazı maddeler suyla karıştırılınca, suyun her tarafına dağılarak gözle görülmeyecek kadar küçük parçalara ayrılır. Bu olaya çözünme denir. Şeker, tuz, limon suyu, portakal suyu, alkol ve sabun suda çözünen maddelerdir. Bu maddeler suda çözündüklerinde görülmez. Ancak karışımın tadına bakarak ya da karışım ile karışımı oluşturan maddelerin kütleleri karşılaştırıldığında varlığı fark edilir.    Çözünme sonucu oluşan karışımlara çözelti denir. Çözeltiyi oluşturan maddelerden biri diğerinde çok küçük parçalar şeklinde dağıtıldığı için çözeltideki maddeler ayrı ayrı görülmez. Çözeltiler tek madde gibi görülür.